Uzay araştırmaları, uzay teknolojisi kullanılarak uzayın keşfedilmesi ve incelenmesidir. Hem insanlı uzay araçları ile hem de uzaktan yönetilen ve 20. yüzyılda geliştirilen roketler, mekikler ve robot uzay gemileriyle yapılmaktadır. Ülkeler bilimsel araştırmalarda ilerlemek, insanlığın gelecekte hayatta kalma mücadelesini garantiye almak ve diğer ülkelere karşı askeri ve stratejik üstünlük sağlamak amacıyla uzay araştırmalarına büyük önem vermekte ve uzay araştırmaları yapmaktadır.
-Tarihin en eski dönemlerinden itibaren inanlar için uzay, merak uyandırıcı olmasının yanı sıra yaşamlarını yönlendirmede de çok etkili olmuştur. Şöyle ki ilk medeniyetler, yıldızların konumlarını yön bulmada, Ay’ın ve Güneş’in konumlarını da zaman belirlemede kullanmışlardır. Ay ve Güneş’in görünür hareketlerine bağlı olarak da takvimler oluşturmuşlardır.
– İnsanlar uzayı gözlemleyebilmek için rasathaneleri kurmuşlardır. Rasathane (Gözlemevi), içinde gözlem aletleri bulunan binalardır ve iyi gözlem yapabilmek için şehir ışıklarından uzak tepelere kurulur.
-Copernicus (Kopernik), gök cisimlerini araştırarak merkezde Dünya’nın değil Güneş’in bulunduğunu ortaya koymuş ve Göksel Kürelerin Dönüşleri Üzerine adlı bir kitap yazmıştır.
– Hollandalı bir gözlükçü olan Hans Lippershey, 1608 yılında merceklerden yararlanarak ilk teleskopu icat etmiştir.
– Astronomide kullanılacak ilk teleskopu ise 1609 yılında Galileo yapmıştır. Galileo, çok eskilerden beri yanlış bilinen şu çok önemli gerçeği bu teleskop sayesinde düzeltmiş ve ispatlamıştır: Gezegenler Dünya’nın değil, Güneş’in çevresinde döner.
– 16.07.1969 tarihinde Neil Armstrong, Edwin Aldrin ve Michael Collins Ay’a ilk ayak basan astronotlardır.
– Uzay araştırmalarıyla ilgili konularda Türk gök bilimcilerin de çok önemli katkıları olmuştur. Uluğ Bey, Kadızade Rumi, Gıyaseddin Cemşid, Ali Kuşçu önemli gök bilimcilerdir.
–Ali Kuşçu 15. Yüzyılın en önemli gök bilimcilerindendir. Ay’ın ilk haritasını çizmiştir. Eserlerinden en önemlisi Risale Fi’l-Hey (Astronomi Risalesi)’dir.
Uzay Araçları
Uzay sondaları, diğer gezegenlere de gönderilir ve in çok önemli görüntülerini çekip yollar.
Yapay uydular, insan eliyle yapılır. Görevleri Dünya’yı gözlemlemek, atmosferdeki değişimleri belirlemek; radyo, tv, telefon iletişimini sağlamak ve uzay çalışmalarına yardım etmektir.
Uzay istasyonları, insanların içinde uzun süre kalıp araştırma yapabileceği büyük uydulardır. Uzay’da araştırma yapmaya yararlar.
Uzay mekikleri, uzay istasyonlarına bağlanır. Görevleri uzay istasyonlarına malzeme taşımak, yörüngeye uydu yerleştirmek, uyduları onarmak ve uzay seyahatlerini yapmaktır.
Uzayda araştırma yapacak araçlar için ileri teknoloji ile aletler geliştirilmiştir. Bu araçlar: Dijital saatler, teflon ve basınca dayanıklı uzay elbiseleri, ısıya çok dayanıklı ve hızlı araçlar, radyasyondan koruyan araçlar, uzayda kullanılan tükenmez kalem, diş teli, alüminyum folyo vb.dir. Bu araçlar, bu teknoloji ürünlerinden bazılarıdır.
Ayrıca astronotlar için özel kıyafetler tasarlanır. Bu kıyafetler onları uzayda hareket eden küçük toz parçalarından korur, vücut sıcaklığını sabit tutar, radyasyondan korur ve hava basıncı olmadığı için bunun yol açacağı tehlikelerden korur.
Uzay Kirliliği
Uzay roketlerinin taşıdığı yüklerde zaman zaman patlamalar olur. Bu patlamalar sonucunda açığa çıkan yakıt tanklarının enkazları uzaya yayılarak uzay kirliliğine sebep olur. Ayrıca ömrü bitmiş uydular da uzayda serbest halde dolaşırlar. Bu uzay aracı artıkları da uzay kirliliğine neden olur.
Uzay kirliliğinin önlenebilmesi için alınabilecek tedbirlerden bazıları şunlardır:
-Uzay araçlarının yörüngelere en az seviyede kirlilik oluşturacak şekilde yerleştirilmesi,
-Ömrü tükenen uyduların ve uzay araçlarının Dünya’ya kontrollü şekilde düşmesi.
Konu hakkında detaylı bilgi edinmek için aşağıdaki yazılarımızı inceleyebilirsiniz.
Işık Yılı ve Astronomi Birimi Nedir?
Gökada (Galaksi) Nedir? Çeşitleri Nelerdir?
Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi
