Askerlikte rütbe çok önemlidir. Eğer askere gidecekseniz mutlaka rütbelerin anlamını ve sıralamasını bilmeniz gerekir. Bu yazımızda askeri rütbelerin anlamı ve askerlikte rütbe sıralaması anlatılacaktır.
Askerlikte Rütbeler ve Görevleri
Er: Askerlikte en küçük ama en kalabalık rütbe er rütbesidir. Askerliğe ilk adım er rütbesinden başlar.
Acemi er: Teorikte olmayan ama pratikte kullanılan bir terimde acemi er terimidir. Acemi er yeni askere başlayan kıdemsiz erdir. Sudan çıkmış balık diyebiliriz. Herkes ona emir verir.
Alt devre: Acemiliğini tamamlayan ve usta birliğine yeni giren asker burada kendisinden bir devre önce gelen tertip tarafından “alt devre” olarak adlandırılır. Teorikte devrecilik yoktur ama pratikte askerlikte bu durum ile karşılaşabilirsiniz. Teorikte böyle bir tanım yok tabii.
Teorikte olmayan devreciliğe örnek olarak 2000’e 1 tertipte inceleme yapalım
2000/2: alt devre (Acemiliğini tamamlayan ve usta birliğine yeni giren asker burada kendisinden bir devre önce gelen tertip tarafından “alt devre” olarak adlandırılır.) Teorikte böyle bir tanım yok tabii.
2000/3: çömez (Alt devreden bir devre önce gelendir.)
2000/4: piç torun (Çömezden bir devre önce gelendir.)
2001/1: öz torun (teskeresi gelmiş olan devre)
Poşet: Kısa dönem askerler ise tüm bölük tarafından “poşet” diye çağrılırlar. Teorikte böyle bir tanım yok tabii.
Onbaşı: Onbaşı, çavuşun yardımcısı olup erden sonraki üst rütbedir. Er olarak göreve başlayan askerlerden bazıları sonraki zamanlarda komutanlarının da uygun görmesiyle onbaşılığa yükselebilirler.
Çavuş: Er yöneticisi olarak da tanımlayabileceğimiz çavuşlar, subaylardan aldıkları emri erlere uygularlar. Çavuşlar onbaşıların arasından seçilirler. Askerlikte önemli bir rütbedir. Subayların en çok emir ilettikleri askerlerdir.
Uzman onbaşı: En az lise mezunu olan ve teknik konularda bilgisi olan rütbeli TSK personelidir.
Uzman çavuş: En az lise mezunu olan ve uzman onbaşı ile benzer görevleri üstlenen askerdir.
Uzman jandarma: Uzman jandarma, jandarma yüksek okulundan mezun olunduktan sonra alınan ilk rütbe olarak bilinmektedir. 1-8 arasında kademeleri bulunup, en yüksek kademe (8) Jandarma subayı rütbesidir.
Astsubay çavuş: Türk Silahlı Kuvvetleri içerisinde en küçük astsubay rütbesi olarak bilinir. Kıdeme göre rütbe farklılıkları görülebilmektedir.
Asteğmen: Geçici asker olup birlik ya da bölüm astsubaylığı görevi üstlenir.
Teğmen: Takım komutanlığı görevini yürüten subaydır.
Üsteğmen: Teğmen ile Yüzbaşı arasında yer alan bir rütbedir.
Yüzbaşı: Asli görevi bölük komutanlığıdır. Yüzbaşılar harp akademisinden mezun olduktan sonra en az altı yıl bu görevde kalmaktadır. Orduda oldukça önemli bir rütbedir.
Binbaşı: Takım komutanlığı görevini üstlenip en az beş yıl bu görevi yürütür.
Yarbay: Tabur komutanı olarak görev alan yarbayların en az üç yıl görev süreleri bulunmaktadır.
Albay: Ordu içerisinde son rütbe olup, yüksek askeri şuraya göre göreve general sınıfında devam etme ya da emekli olma hakları bulunmaktadır. Tugay ya da tümen komutanı olarak görev alır.
Tuğgeneral: Tugay komutanıdır.
Tümgeneral: Tümen komutanıdır.
Korgeneral: Geçici olarak ordu komutanlığı görevi yürütebilirler. Tümen komutanıdırlar. Tümgeneral ve orgeneral rütbeleri arasında yer alır.
Orgeneral: Görev süreleri 4 yıl olup, ordu komutanlığı, genelkurmay başkanlığı ve kuvvet komutanlığı gibi görevlerde yer alırlar.
Genelkurmay başkanı: Tüm kuvvet komutanları üzerinde olan, kuvvet komutanlarını komuta eden, denetleyen ve yöneten en yüksek subay rütbesidir.
Mareşal: En az üç meydan savaşını komuta etmiş ve birini kazanmış komutanlara verilen rütbedir. Türkiye’de yalnızca Mustafa Kemal Atatürk ve Fevzi Çakmak bu rütbeye sahiptir.
Kara Kuvvetleri Rütbe Sıralaması: Mareşal, Genelkurmay başkanı, Orgeneral, Korgeneral, Tümgeneral, Tuğgeneral, Albay, Yarbay, Binbaşı, Yüzbaşı, Üsteğmen, Teğmen, Asteğmen. Astsubay, Uzman çavuş, Uzman onbaşı, Çavuş, Onbaşı.
Deniz Kuvvetleri Rütbe Sıralaması: Büyük Amiral, Genelkurmay başkanı, Oramiral, Koramiral, Tümamiral, Tuğamiral, Albay, Yarbay, Binbaşı, Yüzbaşı, Üsteğmen, Teğmen, Asteğmen
Hava Kuvvetleri Rütbe Sıralaması: Orgeneral, Korgeneral, Tümgeneral, Tuğgeneral, Albay, Yarbay, Binbaşı, Yüzbaşı, Üsteğmen, Teğmen, Asteğmen. Kıdemli başçavuş, Başçavuş, Kıdemli üstçavuş, Üstçavuş, Kıdemli çavuş, Astsubay çavuş.
