Genetik Mühendisliği
Organizmadaki genler üzerinde istenilen değişikliklerin yapılmasını amaçlayan bilim dalına genetik mühendisliği denir. Bu uygulamalarla uğraşan bilim insanlarına “genetik mühendisi” denir. Genetik mühendisliği ile genlerin yalıtılması, çoğaltılması (kopyalanması), farklı canlıların genlerinin birleştirilmesi ya da genlerin bir canlıdan başka bir canlıya aktarılması gibi çalışmalar yapılır. Genetik mühendisliği etki alanı son derece geniş bir meslek, bilim ve mühendislik dalı olmakla birlikte genlerle yapılabilen pek çok uygulama ve çalışma alan vardır. Rekombinant DNA teknolojisi, gen klonlaması, DNA klonlaması, genetik manipülasyon/modifikasyon veya gen ekleme (splays) gibi terimler genetik mühendisliğinde sıkça karşılaşılan kavramlardır.
Uygulama Alanları
- Hayvan ve bitkilerde daha verimli ve dayanıklı ürünler elde etmek
- Zararlı böceklere karşı dirençli bitkiler üretmek
- Hastalıklara neden olan genlerin keşfi (Kanser, aids gibi hastalıklar), bu genlerin tedavisi için genetik ürünler elde edebilmek
- DNA parmak izi
- Gen ve DNA klonlama
Biyoteknoloji
Biyoteknoloji, bilimsel metod ve tekniklerle hayvan, bitki ve mikroorganizmalardan yararlanarak onların yapılarını kültür ortamında değiştirip geliştirerek yeni ürünler elde edilmesidir. Çeşitli mühendislik dallarından yararlanılarak DNA teknolojisiyle bitki, hayvan ve mikroorganizmaları geliştirmek, doğal olarak var olmayan veya ihtiyacımız kadar üretilemeyen yeni ve az bulunan maddeleri (ürünleri) elde etmek için kullanılan teknolojilerin tümü olarak da tanımlanabilir. Bitki, hayvan veya mikroorganizmaların tamamı ya da bir parçası kullanılarak yeni bir organizma (bitki, hayvan ya da mikroorganizma) elde edilebilir.
Uygulama Alanları
- Vitamin tabletleri, antibiyotikler, bazı hormonlar veya antikorların üretimi
- Meyveli yoğurt üretimi
- Hazır çorbalarda, hazır yemeklerde, diyet yiyeceklerinde katkı maddesi üretimi
- Bulaşıcı hastalıklara karşı koruyacak ya da büyüme geriliğini önleyecek protein üretimi
- İnsülin ve büyüme hormonu gibi hormonların bakteri DNA’sı yardımıyla daha ucuz ve kolay elde edilmesi
- Birçok olayda kullanılan bazı enzimler mikroorganizmalar aracılığıyla daha kolay elde edilebilir. Örneğin Rennin (lap) enziminin biyoteknolojik yöntemlerle elde edilmesi
- Meyve ve sebze üretimi
- Bitkilerde nitelikli tohum üretimi
- Hasar görmüş beyin hücrelerinin ve omuriliğin onarımı gibi sorunlara çare olacak protein üretimi
- Kanser, aids, akdeniz anemisi ve lösemi gibi birçok hastalığın tedavisi ve önlenmesinde kullanılacak genetik ürünlerin elde edilmesi.
Biyoteknoloji birçok bilimsel disiplinle karşılıklı ilişki içinde gelişir. Şöyle ki biyoteknoloji uygulamaları; genetik mühendisliği, mikrobiyoloji, biyokimya, moleküler biyoloji, hücre biyolojisi, immünoloji, protein mühendisliği ve enzimoloji gibi farklı alanları kapsar.
