NÜKLEİK ASİTLER
Beslenme, solunum, boşaltım ve üreme gibi tüm yaşamsal olayları yöneten ve bunlarla ilgili tüm bilgileri içeren yönetici moleküllere nükleik asitler denir.
Nükleik asitler ilk olarak hücrede çekirdek (nükleus) içinde gözlemlenmiştir. Bu nedenle nükleik asit adı verilmiştir.
Nükleik asitler organik yapılı olup yapısında C, H, O, N ve P bulunur.
Nükleik asitler yapılarındaki 5C’lu şekere göre iki çeşittir. Yapısında Deoksiriboz şekeri bulunduran nükleik asitlere Deoksiribo Nükleik Asit (DNA) ve yapısında Riboz şekeri bulunduranlara ise Ribo Nükleik Asit (RNA) denir.
*** Nükleik asitler, nükleotit adı verilen yapı birimlerinden oluşur.
Nükleotitlerin Yapısı
Nükleotitler, içerdikleri azotlu organik baza göre isimlendirilir.
Örnek: Adenin nükleotit, Sitozin nükleotit
Deoksiribo Nükleik Asit (DNA)
– Yapısında 5 Karbonlu Deoksiriboz şekeri bulunur.
– Saç rengi, göz rengi, kan grubu gibi özellikler hakkında genetik bilgiyi taşır.
– Kalıtsal bilgiyi dölden döle, nesilden nesile aktarır.
– Protein sentezini yönetir. Sentezlenecek proteinle ilgili tüm bilgiler DNA’da gizlidir. DNA, hücre yönetimini sentezlediği proteinlerle yapar.
– Metabolik olayları düzenler.
– Ökaryot hücrelerde çekirdekte, mitokondride, (bitki hücresiyse) kloroplastta bulunur.
– Prokaryot hücrelerde sitoplazmada bulunur.
– Yapısındaki nükleotitler farklı sayıda ve sırada dizildiğinden genetik yapıda çok sayıda çeşitlilik ortaya çıkar.
– Her türün hücresindeki DNA miktarı ve içeriği kendisine özgüdür.
– Yapısında A (Adenin), T (Timin), G (Guanin), S (Citozin) nükleotitler bulunur.
Özellikleri
1. Adenin – Timin ve Guanin – Sitozin karşısında yer alır.
Bu nedenle;
Adenin sayısı = Timin sayısı
Guanin sayısı = Sitozin sayısıdır.
2. Yukarıdaki eşitliği taraf tarafa toplarsak;
3. Adenin – Timin arasında 2’li zayıf Hidrojen bağı ve Guanin – Sitozin arasında 3’lü Hidrojen bağı bulunur.
4. DNA sarmalının iki ipliği arasındaki mesafe sabittir.
DNA ile ilgili çözümlü sorular için DNA ile İlgili Sorular ve Cevapları adlı yazımıza tıklayabilirsiniz.
Ribo Nükleik Asit (RNA)
– Yapısında 5 Karbonlu Riboz şekeri bulunur.
– Tek zincirlidir.
– Protein sentezinde görevlidir.
– Kendisini eşleyemez.
– Hücrede çekirdekteki çekirdekçikte, ribozomda, sitoplazmada, mitokondride ayrıca bitkilerdeki kloroplastta bulunur.
– Yapısında Adenin, Urasil, Guanin ve Sitozin nükleotitler bulunur.
– Adenin ile Urasil arasında ve Guanin ile Sitozin arasında hidrojen bağ vardır.
